تبسم (فقه)خنده از حالات شخص است که در هنگام شادی بروز می‌کند. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، حج و کفارات سخن گفتهاند. ۱ - معنای خندهخنده حالتی در چهره، ناشی از شادی، رضایت یا تمسخر است. ۲ - احکام خندهتبسم و لبخند مستحب است و در روایات آمده است: «خنده مؤمن تبسم است»؛چنان که لبخند زدن بر چهره مؤمنو هم سفراناستحباب دارد. خندیدن با صدای بلند (قهقهه) کراهت دارد و مستحب است پس از آن به جهت کفاره بگوید: «أللَّهُمَّ لا تَمْقُتنی؛ خدایا بر من خشم مگیر».زیاد خندیدن و خنده بی جهتو نیز خندیدن در تشییع جنازهو گورستانمکروه است. خنده صدا دار (قهقهه) در نماز از روی عمد موجب بطلان آن است؛ هرچند از روی اضطرار باشد. خنده از روی سهو موجب بطلان نماز نمیگردد؛چنان که تبسم نیز نماز را باطل نمیکند؛هرچند بنابر تصریح برخی، مکروه است. برخی مطلق خنده- جز تبسم- در نماز را، هرچند بی صدا باشد، موجب بطلان آن دانستهاند. در مقابل، برخی، صرف با صدا بودن خنده- بدون قهقهه یا بلند بودن صدا- را موجب بطلان ندانستهاند. برخی نیز در عدم بطلان نماز به قهقهه سهوی اشکال کردهاند. برخی، قهقهه سهوی را در صورت محو صورت نماز با آن موجب بطلان نماز دانستهاند. در بطلان نماز به قهقهه تقدیری (مالامال شدن شکم از خنده و بر افروخته گشتن چهره بدون اظهار صدای آن) اختلاف است. قهقهه در نماز، وضو را باطل نمیکند؛ امّا وضو گرفتن پس از آن مستحب است. از برخی قدما بطلان وضو به آن نقل شده است. خنده کردن در طواف، موجب بطلان آن نمیگردد، لیکن مکروه است. ۳ - پانویس۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۵۱۱. |